Op Sinterklaasavond kreeg ik ook via de mail een kadootje binnen.
Een ‘save the date’ voor een feest.
Landelijk gaat mijn kerkgenootschap feest vieren. Aanleiding is de beoogde definitieve eenwording van de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) op 1 mei 2023.
Dat wil men als landelijke kerk gaan vieren op vrijdag 12 mei 2023.
Maar niet alleen landelijk is er feest, twee dagen later gaan we als plaatselijke gemeente ook feest vieren. Dat is wel een verrassing, want dat wisten wij nog niet.
Maar wij hebben dit dan ook helemaal niet besloten in onze gemeente en ook de andere plaatselijke gemeenten niet, dat heeft de Regiegroep Hereniging besloten. Tenminste zij zijn de afzender van deze ‘save the dates. Dat is de eerste keer dat ons dat als plaatselijke gemeente overkomt! Doorgaans besluit je immers zelf tot een feest.
Er blijkt ook al heel wat vast te liggen voor de inhoud van dat feest.
Men moedigt ons aan te danken aan voor herstel en verzoening.
Er is door hen samengesteld materiaal voor kinderen en jongeren.
Men kan -als men dat wil- zelfs gebruik maken van een leespreek.
14 mei is dus het feest in onze gemeente.
Dat we het even weten!
Tsjonge.

Bestuurlijk is dit vervreemdend. Als het gaat om een feest, neem je dat besluit als plaatselijke gemeente doorgaans zelf. Dat is toch het recht van de plaatselijke gemeente.
Praktisch zou dat ook beter werken, immers dan kun je rekening houden met de plaatselijke omstandigheden. Zoals vakanties, om maar iets te noemen. Want op die datum hadden wij een vakantie gepland.

Mentaal ben ik ook nog niet aan een feest toe. Naast dat het lastig is een eigen feest te vieren waartoe je niet zelf besloten hebt, komt het voor mij nu veel te vroeg. Als ik het nu zou proberen mee te vieren zou dat voor de vorm zijn, maar niet echt feestelijk voelen.
Daarvoor is er teveel gebeurd in het verleden en -wat mij betreft- nog te weinig in het heden. Zeg maar de scherven van toen zijn nog niet opgeruimd, dus wordt feestvieren voor mij, vanwege die scherven, een pijnlijk gebeuren.
Wat dat betreft houden de gevoelens rondom de fusie geen gelijke tred in onze kringen. Er is, vermoed ik, een flinke minderheid die hier om uiteenlopende redenen minder uitbundig blij mee is of integendeel zelfs bezorgd over is.

Maar er voltrekt zich toch iets heel bijzonders? Twee kerkdelen komen na jaren weer samen! Word je daar niet blij van? Ja, maar met mate, in die zin dat ik kan instemmen met de stappen naar eenheid. Dat is bijzonder en ook goed denk ik. Het heeft hier de plaatselijke samenwerking beslist bevorderd en dat is goed. Voor het goede kunnen we dankbaar zijn.
Ook ben ik blij voor mensen die om vergeving is gevraagd en die van verzoening mogen spreken. Dat moet een bijzonder mooie ervaring zijn.

Maar helaas is er in het verleden zo rond de scheuring ook heel veel schade aangericht. Dat is ook niet zo gek, de spanningen tussen kerkleden hebben wel tien tot vijftien jaar geduurd. Stel je voor welke geestelijke schade er in zo’n periode kan ontstaan. En dan tel ik nog niet mee wat er in de periode daarna aan schadelijks is gezegd en geschreven. Dat heeft mensen diep verwond. Sommigen van hen zijn geknakt.
Een deel van die schade is niet meer te herstellen, want de betrokkenen leven niet meer. Op 11 november 2017 is dat symbolisch verzegeld in een kruik.
Alleen hun verdriet staat niet op zichzelf en is niet met die mensen gestorven, het leeft nog voort in de families waar zij deel van uitmaakten. De pijn en de boosheid over onrecht is er nog voor hun kinderen en hun verdere familie. Sommigen van hen zijn alle vertrouwen in het kerkverband volkomen kwijtgeraakt, en daar dan ook al lang geleden uit vertrokken. Soms naar een andere kerkgenootschap, soms met onbekende bestemming.
In mijn familie zijn die nazaten nog niet bereikt.
Er zijn algemene uitspraken gedaan maar die zijn niet persoonlijk aan hen geadresseerd.
Als ik hen zie, schaam ik me voor mijn kerkgenootschap.

Daarom komt het feest voor mij te vroeg.
En of ik het daarna kan vieren?
Dat is nog maar afwachten.
Zelfs als wonden zouden helen, is daar tijd voor nodig.
En soms is er gewoon teveel gebeurd. Vreugde kun je niet collectief organiseren.
Je kunt er gemeenschappelijk de voorwaarden voor scheppen.
Maar in mijn geval beleef ik het nu als een collectieve opdracht.
‘Wie zou er niet feest willen vieren? Kom en vier als ons!’

Steeds als ik aandacht vraag voor de nog niet herstelde schade in mijn familie, wijst men mij op alles dat er al wel gedaan is (en op ’de commissie’, daarover later meer). Dat andere is mooi, echt! Maar dat neemt mijn verdriet natuurlijk niet weg. Onze scherven liggen er nog. Ook na vijf jaar !

“Verzoening is de corebusiness van de kerk”, hoor ik zeggen.
En: “Ook na 1 mei – de fusiedatum- is dit (het streven naar verzoening) nog niet voorbij.”
Maar eerst gaan we nu feest vieren.
Volgens mij is dit niet de goede volgorde. Hoezo corebusiness?
Ik volg het allemaal niet!

Jammer dat deze eenwording een collectief georganiseerd gebeuren is geworden, waarin niet wordt gewacht op hen die nog niet zo mee kunnen komen. Ik krijg soms de indruk dat vragen over het proces niet erg gewaardeerd worden. Je krijgt het gevoel dat ze nu niet meer op hun plaats zijn. Iemand zei me zelfs: “dat de trein nu rijdt en niet meer te stoppen is.” Het is voor mij tekenend voor de sfeer geworden. Wie nu niet instapt blijft achter. Vreemd! In de praktijk van het leven moet zelfs een trein soms stoppen.
Wat zou het mooi zijn geweest dat het een gemeenschappelijk proces zou zijn geworden, waarin er tijd -echt de tijd die nodig is- genomen zou zijn om zoveel mogelijk iets aan de schade te doen. En dat dat dan prioriteit gekregen had. En dan ook maar wat tijd te nemen om vertrouwen weer te kunnen laten groeien.
Het had toch niet zoveel uitgemaakt? Je had intussen gewoon al kunnen samenwerken waar dat mogelijk was.

Ja, men moedigt ons aan te danken aan voor herstel en verzoening.
Ik kan dat nog niet, want voor mij is nog niet alles verzoend en hersteld. En dan heeft het collectief georganiseerde feest juist een tegenovergestelde werking: het wordt op deze manier een pijnlijke herinnering aan dat wat er nog ligt. Alsof je zout in de wonden wrijft.

De verleiding wordt zo wel heel groot om die vakantie maar gewoon te laten staan.
Hoef ik er niet bij te zijn tijdens het feest.
En proberen blij te zijn terwijl ik het gewoon niet onverdeeld ben.
En als ik dan weer terug ben kan ik weer gewoon aan het werk.
En dat biedt -als 1 mei doorgaat- meer mogelijkheden.
En dat is dan weer mooi!