Zonet heb ik het boek ‘De Uitnodiging’ voor de tweede keer uitgelezen. Dat vond ik nodig, want bij alle verrassing, is er ook vervreemding. Die hoor je ook terug in de reacties van een groep christenen.
Hoewel ik hun kritiek niet op alle punten deel (zie mijn vorige bericht), blijf ik toch ook haken bij bepaalde gedeelten.

Het mooie van het boek is dat alles goed lijkt te komen. Het vermoorde dochtertje Missy is veilig geborgen in Jezus’ nabijheid. En niet alleen Missy is daar, maar ook de vader van Mack die hem in zijn jeugd verschrikkelijk mishandelde. Het komt tot een indrukwekkende verzoening tussen hem en Mack op ‘het feest der lichten’ (p. 234) Ja, op een bepaalde manier is zelfs de moordenaar van Missy aanwezig in de gesprekken tussen ‘papa’ en Mack.
God wil dat Mack hem vergeeft. “Maar deze man…” protesteert Mack. “Hij is ook mijn zoon. Ik wil hem verlossen”, antwoordt God: “in Jezus heb ik alle mensen hun zonde tegen mij vergeven, maar slechts een aantal kiest voor een relatie met mij, (…) Wanneer je ervoor kiest om de ander te vergeven, houd je pas echt van hem.” Mack werpt tegen: “Ik houd niet van hem!” (…) God reageert: “Maar ik wel, Mack, niet vanwege wat er van hem geworden is, maar vanwege het gebroken kind dat zo verworden is door pijn. (…) Als je iemand vergeeft spreek je die persoon vrij van veroordeling…” Die vergeving is dan de kracht waardoor het tot verzoening kan komen, lezen we even eerder (p. 257). In een interview beroept de auteur zich daarvoor op 2 Cor 5,19:
Het is God die door Christus de wereld met zich heeft verzoend: hij heeft de wereld haar overtredingen niet aangerekend. Het lijkt alsof hij zegt: God zal zich met iedereen verzoenen en in zijn voetspoor zullen wij dat ook.

Zo’n ‘happy end’ sluit, denk ik, direct aan op een diepgevoelde wens van ons allemaal. We willen graag dat het allemaal goed komt. Goed op een manier alsof het nooit gebeurd was. En op een voor ons onbegrijpelijke manier zal God het ook goed maken voor allen die in Christus geloven. Hij belooft immers dat Hij alle tranen uit hun ogen zal wissen (Open. 7,17, 21,4). Maar dat doet Hij niet met voorbijgaan aan het kwaad. Daarvoor is het kwaad te kwaad en helaas niet zelden bewust gewild. Bij Young krijg je de indruk dat het kwaad een soort vreemde afwijking is waarvan iedereen vroeger of later genezen wordt. Maar hoe verknipt mensen op deze wereld ook kunnen zijn, en hoe -daarvan ben ik overtuigd- God ook met alle omstandigheden rekening kan (Hij kent ze echt!) en zál houden, er zijn ook mensen die bewust kiezen voor het kwaad, en als zij daaraan vasthouden gaan ze met dat kwaad ten onder (1 Cor. 6,10). Mensen houden hun eigen verantwoordelijkheid en moeten zich zoals Paulus in het vervolg van 2 Cor schrijft ook ‘met God laten verzoenen’ (5,20)

Zoals Young het beschrijft komt het mij vreemd, onbevredigend, ja haast wreed voor.
De bittere realiteit van het kwaad is op een vreemde manier afwezig in het tweede deel van het verhaal. Het wordt wel verzoend maar niet bestraft. Missy en Mack worden door de kwalijke effecten ervan heen geholpen, maar er wordt hun geen recht gedaan, zo lijkt het. Want God heeft de wereld in zijn geheel met zich verzoend. En die verzoening lijkt hoe dan ook en bij wie dan ook tot vergeving te leiden. En nu beweegt God Mack om bij voorbaat dezelfde weg te volgen nog zodat het ook voor tussen hem en de moordenaar tot vergeving en verzoening kan komen. Nog voordat de moordenaar het vraagt, moet hij hem vergeven. Dat komt op mij bijna wreed over. O ja, ook bij Young blijft het oordeel, maar waar blijft de straf?

Ik beschouw mezelf als een gelukkig mens. Er is veel waarvoor ik dankbaar kan zijn. Maar ook ik heb -zoals velen- dingen meegemaakt die mensen me hebben aangedaan. Ze deden me kwaad dat soms diepe littekens in mijn ziel heeft gekerfd. Die mensen zullen me daarvoor -zover ik het kan overzien- nooit om vergeving vragen, want zij staan in ‘hun recht’. Mijn Heer leert me geen wraak te nemen en geen wraakgevoelens te koesteren, want de vergelding komt alleen Hem toe (Rom. 12,19). Ik doe mijn best om Hem daarin te volgen. Een toekomst waarin mensen lijden onder straf van God is voor geen wens en geeft me ook geen voldoening. God is genadiger dan ik en toch kan Hij óók rechtvaardig zijn. Tegelijk! Ik heb wel het vertrouwen dat Hij me geen therapie aanbiedt om het kwaad een plaats te geven, maar dat Hij me werkelijk recht zal doen, door het kwaad kwaad te laten en het dan voor altijd weg te doen.

Natuurlijk Young schreef een roman en geen dogmatiek. Maar op dit punt laat zijn verbeelding me onvoldaan achter. Als het om de macht van het kwaad gaat, spreekt het boek ‘De grote scheiding’ van C.S. Lewis méér tot mijn verbeelding.